WIE WAS JEF GEYS?

NIEMAND DIE HET PRECIES KAN ZEGGEN, MAAR DEZE ‘CAS APART’ MAAKTE WEL SCHOOL

In deze curieuze tijden trekt ‘Het zoekend hert’ bewust langs kunstzinnige bronnen, galerijen en musea, om stemmen en tegenstemmen op te vangen die het filosofische denken kunnen aanwakkeren.

Wat moet een kunstenaar verrichten om waarlijk impact te verwerven? Op de gespreksavond over Jef Geys bij de expo in Z33 in Hasselt getuigden onder meer schrijver Koen Peeters en kunstkenner Bart Janssen. Voor het boek ‘De school van Jef Geys’ onderzochten zij welke sporen de avant-gardist naliet rond de Rijksmiddelbareschool van Balen, een biotoop waar hij zich verbond met verlichte leraars, zoals schrijver Walter van den Broeck en de linkse activist Jef Sleeckx.

Veertig mensen getuigden voor dit boek: gaande van een oncologe tot een arbeidster uit een sigarenfabriek. Uit hun verhalen blijkt dat de leraar plastische opvoeding zich opstelde als een onwetende schoolmeester, die zijn leerlingen zo weet te prikkelen dat ze zelf leren. Meestal zat hij achteraan in de klas en gaf een opdracht. Over die werkjes en over zijn eigen werk werd dan ‘deemoedig’ gepraat. Conclusie is zo’n beetje, aldus Bart Janssen, dat die leerlingen misschien niet leerden tekenen, maar dat velen toch beïnvloed zijn.

In die school was Jef Geys immers een absolute gangmaker. Via kunstpaus Jan Hoet regelde hij een expositie met topstukken uit het Museum van Hedendaagse Kunsten Gent. De catalogus werd mee geschreven door de leerlingen, die ook gidsten. Op het schoolplein liet hij een wereldkaart tekenen: om politieke gebeurtenissen bijna fysiek mee te maken. ‘Nu ge dit allemaal weet, moet ge ook nadenken over wie ge zelf zijt.’

Walter van den Broeck typeerde zijn collega-leraar ooit als ‘een kunstenaar in staking’. Maar zijn genummerd archief werd telkens opnieuw ingezet voor nieuwe projecten. Zijn ‘Kempens informatieblad’ werkte hij zo uit dat het de kunstliefhebber zowel intrigeerde als ontregelde. Zo raakte de schijnbare weirdo met zijn eenmansguerilla internationaal erkend.

Over zijn levenswerk zei Jef Geys: ‘Wat daarvan overblijft weet je eigenlijk nooit.’ Auteur en antropoloog Koen Peeters: ‘Hij was absoluut ‘un cas apart’. Dat is volgens mij al voldoende in een zo gereguleerde wereld.’

—

TEKST: EDDY STRAUVEN

FOTOGRAFIE: EDDY STRAUVEN EN JEF VAN EYNDE

 

FOTO’S: het boek ‘De school van Jef Geys’ (MER B&L, 2023) + de expo ‘Jef Geys maakt school’ in Z33 in Hasselt