WIN EEN (EXTRA) (DIK) BOEK!

CYRILLE OFFERMANS EN HET BELANG VAN DE VRIJE PLEK

In barre tijden is onverwachte appreciatie extra welkom. Nog meer als die afkomstig is van scherpzinnige critici en denkers. Na het waarderende essay door uitgever-auteur Harold Polis begroeten we vanuit Het zoekend hert met genoegen een nieuwe genegen reflectie over ons filosofiehuis. Deze keer van de Nederlandse auteur en toprecensent Cyrille Offermans, meer bepaald in een presentatie van zijn nieuwste boek: Midden in het onbewoonbare.

Graag verloot Het zoekend hert van de weeromstuit drie exemplaren van dit betere denk- en schrijfwerk, een kanjer van meer dan 600 bladzijden, onder al degenen die uiterlijk op 1 december 2020 ons essayboekje De kamer als kosmos / The Room as Cosmos bestellen.

Maar eerst uw aandacht voor deze kersverse reflectie van Cyrille Offermans: 

DE WERELD BEWOONBAAR MAKEN

WERKKAMERS MET ZICHT OP DE WERKELIJKHEID  –  DOOR CYRILLE OFFERMANS

Heel lang konden wij, welvarende Noordwest-Europeanen, ons koesteren in de illusie dat ons geluk eindeloos was. Eindeloos en welverdiend. Hadden wij ons immers niet altijd voorbeeldig gedragen? Was het niet te danken aan die heilzame alliantie van ondernemingsgeest en godsdienstzin dat wij al zolang in luxe en gezondheid konden leven? Hadden wij bovendien onze belastingformulieren niet altijd min of meer correct ingevuld? En hadden wij niet ook op kerkelijke feestdagen een afgepaste fooi gegeven aan onze broeders en zusters in minder gelukkige omstandigheden?

Welzeker hadden we dat, voor velen van ons was dit een even vanzelfsprekend als geruststellend zelfbeeld. Natuurlijk waren er ook dissidente geluiden van wakkere, dus lastige geesten. Die lieten er geen twijfel over bestaan dat de bewoonbaarheid van dit kleine stukje aarde voor een groot deel te danken was aan de door ons, rijke Europeanen, veroorzaakte en in standgehouden onbewoonbaarheid van zeer grote delen elders op aarde. En dus ook dat die beschaving van ons sinds lang een donkere keerzijde heeft, dat ze haar eigen ondermijnende tegenkrachten oproept, ja, dat ze inmiddels ernstig bedreigd wordt, van binnenuit en van buitenaf – mogelijk met catastrofale gevolgen. Tenzij, misschien is het nog niet te laat, tenzij we ons van die samenhang bewust worden en ons denken en gedrag fundamenteel veranderen.

Met de destructieve en zelfdestructieve effecten van onze mateloze levenswijze worden we nu dagelijks en in overstelpende hoeveelheden geconfronteerd – het is niet nodig ze op te sommen. In mijn werk is het een telkens terugkerend thema. In 2018 publiceerde ik een journaal met de titel Een iets beschuttere plek misschien. Die titel was ontleend aan een gedicht van Hans Tentije, waar de betreffende woorden sloegen op een berooide vrouw, mogelijk een vluchteling, met ogen “die zo te zien hun geloof / in haast alles zijn kwijtgeraakt”; liftend “langs de autostrada” was zij op zoek naar “een minder hachelijke, iets beschuttere plek misschien”.

Maar die beschuttere plek sloeg, bij uitbreiding, natuurlijk ook op de plek die we allemaal nodig hebben om een goed leven te kunnen leiden. En toegespitst: de plek waar in alle rust en vrijheid nagedacht, gemediteerd, gediscussieerd, geschreven wordt, zonder de dwang van een doel of resultaten. Daarbij gaat het niet om een bunker, een zwaarbeveiligd hol voor angstige isolationisten, eerder om een eigentijdse verschijningsvorm van de oud-Griekse agora, waar vrije burgers zich buigen over het bestuur van de polis en de problemen van de tijd. Het mag duidelijk zijn: filosofiehuis Het zoekend hert in Antwerpen is bij uitstek zo’n voorbeeldige ruimte, zowel letterlijk, in materiële zin, als metaforisch, in geestelijke zin.

   In mijn nieuwe boek, Midden in het onbewoonbare, is het bewoonbaar maken het alle fragmenten bezielende thema. Aan het eind van het boek geef ik een analyse van een opzienbarend maar nogal onbekend schilderij van Antonello da Messina uit 1475, getiteld De heilige Hiëronymus in zijn studeervertrek, waarvan lang, maar ten onrechte, werd gedacht dat het een werkstuk was van Jan van Eyck. Het schilderij markeert een cesuur in de geschiedenis van de schilderkunst en die van het intellectualisme: het studeervertrek van de heilige is geen donkere van de wereld afgekeerde cel, het biedt integendeel uitzicht op de wereld erbuiten. Het denken van de heilige beweegt zich, in de geest van het humanisme, voortdurend van binnen naar buiten, van de binnenwereld van boeken en andere documenten naar de tastbare werkelijkheid van de natuur en de feitelijke wereld – en omgekeerd, van buiten naar binnen, in een nimmer verstarrende dialectische beweging. Aan de modus operandi van deze Hiëronymus zouden wij een voorbeeld kunnen nemen.

CYRILLE OFFERMANS

 

WIN EEN (EXTRA) (DIK) BOEK

Zodus. Wie bij Het zoekend hert uiterlijk op 1 december 2020 het boekje De kamer als kosmos / The Room as Cosmos bestelt, maakt kans op één van de drie exemplaren van de nieuwe turf van Cyrille Offermans. 

Met Midden in het onbewoonbare trakteert de geëngageerde auteur en recensent zijn trouwe lezers opnieuw op een caleidoscoop van teksten. Over schrijvers, kunstenaars van alle disciplines en over het dagelijkse leven. Hoe gul en monter deze reflecties ook zijn – uit veel van deze stukken spreekt verbijstering over een wereld die gevaarlijk uit zijn voegen barst. Ongebreidelde economische expansie, natuurvernietiging, wereldwijde armoede, oorlogen, emigratiegolven, bekrompen nationalistische politiek, blind populisme en agressief imperialisme: een wereld vlak voor een ongekende crisis. Beschreven met één van de vaardigste pennen uit de Lage Landen.

CYRILLE OFFERMANS was redacteur van tijdschrift Raster en literair medewerker van Vrij Nederland, tot heden ook van De Groene Amsterdammer en Ons Erfdeel. Hij publiceerde ruim twintig boeken, vooral essayistiek in het grensgebied van literatuur, filosofie, cultuurgeschiedenis en politiek. Hij ontving onder meer de J. Greshoffprijs (1983), de Pierre Bayle-prijs voor zijn hele kritische oeuvre (1991), de Busken Huetprijs (2001) voor De ontdekking van de wereld. Zopas verscheen Midden in het onbewoonbare bij De Arbeiderspers. Paperback, 624 pagina’s. Prijs: € 27,50. ISBN: 9789029541596.

 

Het zoekend hert ° The searching deer is een intiem en onafhankelijk filosofiehuis in het zuiden van Antwerpen, waar denkende enkelingen terechtkunnen voor zingevende ontmoetingen en geëngageerde activiteiten.

Koninklijkelaan 43
B-2600 Berchem-Antwerpen

het zoekend hert logo