Doorgedreven denken over de mens als gemeenschapswezen – Totaalproject
PIJN EN PLEZIER VAN HET POLITIEKE DIER
Het zoekend hert wil een zorgzame impuls geven aan het denken over de politieke natuur van de mens met het filosofische project Pijn en plezier van het politieke dier, dat plaatsvindt van zondag 25 januari tot en met zondag 21 juni 2015. In samenwerking met deBuren wordt onder meer een lezingencyclus georganiseerd over de mens als dynamisch en problematisch gemeenschapswezen.
“De mens is van natuur een politiek dier”, stelde Aristoteles. Het menselijke handelen van dit dier is volgens de Griekse wijsgeer gericht op ‘welzijn’ of ‘geluk’ (eudaimonia), binnen een sociale gemeenschap. “Wie niet in staat is deel te nemen aan een gemeenschap, of daaraan geen behoefte heeft omdat hij zichzelf genoeg is, maakt geen deel uit van een polis, en is dus ofwel een beest of een god”, luidt een sleutelzin in zijn Politica.
In deze turbulente tijden is een niet dogmatisch onderzoekend denken van groot belang. In Pijn en plezier van het politieke dier wordt daarom aandacht besteed aan de politieke aard van de mens in het algemeen, en ook aan die van specifieke enkelingen zoals filosofen, politici of andere gemeenschapsstichters. Samen met de meest deskundige filosofen en historici uit de Lage Landen wordt gepeild naar de mogelijkheden en moeilijkheden van het politieke handelen voor vandaag en morgen.
PROGRAMMA VAN DE LEZINGEN:
1. ARISTOTELES, Athene en het ‘zoön politikon’ – Prof. Josine Blok – Zondag 25/01/2015
Prof. Josine Blok (Universiteit Utrecht) is gespecialiseerd in onderzoek naar politiek, religie en sociale verhoudingen in de antieke Griekse wereld, thema’s die al aan bod kwamen in haar proefschrift over de Amazonenmythe (1991-1995). Zij belicht de theorie en praktijk van burgerschap in klassiek Athene en focust daarbij op het begrip ‘zoön politikon’ bij Aristoteles en andere denkers.
2. NICCOLò MACHIAVELLI en het plezier in het machtsspel – Dr. Tinneke Beeckman – Zondag 22/02/2015
Filosofe en essayiste Dr. Tinneke Beeckman bespreekt leven en werk van de geniale denker Niccolò Machiavelli (1469-1527): van zijn ervaringen als reizende diplomaat tot zijn eenzame leven als banneling onder de familie De Medici. Hoe dacht hij over de mens? Wat kunnen we leren van zijn politieke beschouwingen – zoals die over noodzaak, fortuin en ‘virtù’?
3. THOMAS HOBBES en het radicale streven naar gelijkheid – Prof. Wessel Krul – Zondag 22/03/2015
Prof. Wessel Krul, hoogleraar cultuurgeschiedenis van de moderne tijd (Rijksuniversiteit Groningen), focust op Thomas Hobbes (1588-1679) en het radicale streven naar gelijkheid. Hij becommentarieerde Hobbes ‘Leviathan – of de samenstelling, vorm en macht van een kerkelijke en wereldlijke staat’ (1651) en publiceerde over diens denken de studie ‘Gehoorzaamheid en vrijheid’ (2010).
4. HANNAH ARENDT en de vita activa in duistere tijden – Prof. Hans Achterhuis – Zondag 19/04/2015
De Nederlandse topfilosoof Hans Achterhuis brengt een lezing over de Duits-Amerikaans-joodse denker Hannah Arendt (1906-1975), wier werk hem uiterst dierbaar is. Prof. Achterhuis belicht haar theorie over de ‘vita activa’, die tot stand kwam in duistere tijden toen miljoenen mensen werden onderdrukt en bedreigd door totalitaire ideologieën zoals nazisme en staatscommunisme.
5. JÜRGEN HABERMAS en de terugkeer van het feodalisme in de politiek – Prof. em. Frank Ankersmit – Zondag 17/05/2015
De Nederlandse tophistoricus en filosoof Prof. em. Frank Ankersmit (Rijksniversiteit Groningen) vertrekt vanuit het denken van Jürgen Habermans (°1929) om een doorgedreven analyse te maken over de terugkeer van de middeleeuwen in de moderne politiek. Voor zijn boek over ‘De sublieme historische ervaring’ kreeg hij de Socrates-wisselbeker 2008.
6. MARTHA NUSSBAUM en het belang van emoties in de politiek – Dr. Ronald Tinnevelt – Zondag 07/06/2015
Dr. Ronald Tinnevelt (Radboud Universiteit Nijmegen) focust op het denken van de Amerikaanse filosofe Martha Nussbaum (°1947) en haar nieuwste werk ‘Political Emotions. Why Love matters for Justice’ (2013). Hij promoveerde aan de KULeuven over de relatie tussen recht en democratie. Hij publiceerde een inleiding tot John Rawls en werkt met Yvonne Denier aan een boek over Martha Nussbaum (‘Filosofie als activisme’).
7. SYNTHESE: De toekomst van het politieke dier – Bleri Lleshi & Manu Claeys – Zondag 21/06/2015
De cyclus wordt afgerond met een synthese over de toekomst van het politieke handelen. Met lezingen door hedendaagse politieke activisten. De Brusselse filosoof Bleri Lleshi bestudeert thema’s als sociale ongelijkheid, neoliberalisme en interculturaliteit. Hij werkt aan een doctoraal proefschrift over ‘de strijd van de uitgeslotenen’. De Antwerpse essayist en burgeractivist Manu Claeys, stichter van burgerbeweging stRatengeneraal, schreef Stilstand. Over machtspolitiek, betweterbestuur en achterkamerdemocratie (2013).
Pijn en plezier van het politieke dier wordt een filosofisch project met lezingen, maar ook met een kunsttentoonstelling en twee meesterklassen, waarover later meer. Alle lezingen vinden plaats op zondagen om 11 uur, maar zijn intussen volzet. Wel zijn er nog plaatsen voor de extra lezingen van Tinneke Beeckman en Hans Achterhuis, op dezelfde zondagen, maar dan om 15 uur. Afspraak in Het zoekend hert, Koninklijkelaan 43, 2600 Berchem-Antwerpen. Inkomprijs per lezing: € 9. Reserveren verplicht: hetzoekendhert@gmail.com. Voor meer informatie en voor het beluisteren van opnamen van de meeste lezingen: www.deburen.eu.
