DE GEEST VAN HET MODERNISME, VOOR ARM EN RIJK, VANDAAG EN MORGEN
ZATERDAGAVOND 14-12-2024 – 19:30-22:00 – IN ‘HET ZOEKEND HERT’
In 2024 viert filosofiehuis Het zoekend hert de honderdste verjaardag van het historierijke pand aan de Koninklijkelaan in Berchem-Antwerpen, een pand waarin we een thuis voor vele gepassioneerde zoekenden konden creëren. In en vanuit dit bouwwerk reflecteren we samen met denkers, schrijvers en een publiek over meerdere fenomenen die in 1924 ontstonden en dus dit jaar een eeuw oud zijn. Zoals het legendarische ‘Betondorp’ in Amsterdam.
Op zaterdagavond 14 december 2024 vanaf 19:30 uur presenteert Het zoekend hert unieke literair-filosofische en architecturale bespiegelingen over de geest van het modernisme sinds de jaren 1920. Het vermaarde modernistische Betondorp in Amsterdam, waar onder meer de literaire gebroeders Karel van het Reve en Gerard (van het) Reve en de voetballende volksfilosoof Johan Cruijff ooit leefden, wordt ingenieus in contrast gebracht met het eveneens honderdjarige pand van filosofiehuis Het zoekend hert ° The searching deer in Antwerpen. Vervolgens komen interessante vragen aan bod, onder meer over de leefbaarheid van de oude stadswijken en de vernieuwing van de stadsvernieuwing.
TIJDENS DEZE SFEERVOLLE AVOND WORDEN U DRIE LEZINGEN EN LIVE-MUZIEK GEPRESENTEERD. Lezingen door achtereenvolgens architectuurhistorica IKARINA LAMONTE, schrijfster SANNE HUYSMANS en professor dr. MICHIEL DEHAENE. INTENSE LIVEMUZIEK door NEL PONSAERS aka ALDERSON.
- GEZOND LEVEN EN OVERLEVEN IN DE SCHADUW VAN DE STAD – DOOR ARCHITECTE IKARINA LAMONTE
Aan het einde van de 19de eeuw en het begin van de 20ste eeuw moesten de armere stadsbewoners letterlijk en figuurlijk naar adem happen, in hun bijzonder kleine en onhygiënische huisjes, soms zelfs halve stalletjes. Gelukkig werden her en der in de schaduw van de steden nieuwe tuindorpen ontwikkeld. Die gingen in de verdere 20ste eeuw een belangrijke rol vervullen. Hun ontwerpers en beheerders boden immers een antwoord op de snelgroeiende steden en streefden naar een aangename balans tussen natuur, ruimte en moderne architectuur. In de schaduw van de stad Amsterdam ligt nog steeds een prachtig voorbeeld uit het interbellum, namelijk Watergraafsmeer, ook wel neerbuigend ‘Betondorp’ genoemd vanwege zijn karakteristieke betonarchitectuur. Wat maakte zo’n tuindorp bijzonder? En hoe kan het nog een toekomst hebben? Is de geest en het ontwerp van zo’n tuindorp nog aangepast aan de tijd als we tegelijkertijd aan de typische noden en eisen van de 21ste eeuw willen voldoen?
2. DWARSE IMPRESSIES UIT EEN LEGENDARISCH DORP IN DE STAD – DOOR SCHRIJFSTER SANNE HUYSMANS
Betondorp – de naam heeft iets onwrikbaars en hard, bijna kil. Cementwijk, noemde de jonge Gerard Reve het in ‘De Avonden’ en hij beschreef dit oord als droevig en lelijk – zoals in zijn geest de meeste mensen en de rest van de wereld. Maar vitale en artistieke krachten ontspruiten overal – en merkwaardig genoeg bij uitstek in dat rare, intussen legendarische damdorp waar Johan Cruijff zijn taal en denken en spelen aan ontleende. In dat symmetrische en utopische ontwerp, zonder kerk of café, braken die levenslustige krachten door scheuren en stoeptegels, woekeren ze nog altijd vanuit halfverborgen volkstuintjes of de ontmantelde bibliotheek, draaien ze rond het centrale plein, vliegen of waaien ze de wijk binnen vanuit Mokum en de Jordaan of stijgen vochtig op uit het drooggelegde moeras waarop alles is opgebouwd. De hedendaagse, buitenlandse wandelaar vangt flarden op van tegenstrijdige bewegingen aan de fraaie buitenkanten van dit strakke tuindorp, mag zelfs even binnengluren, maar dan moet ie wel z’n schoenen uitdoen, want het eeuwoude parket moet nog jaren mee.
3. DENKEN OVER DE VERNIEUWING VAN DE STADVERNIEUWING – DOOR PROF. DR. MICHIEL DEHAENE
De wieg van het officiële Vlaamse stadvernieuwingsbeleid staat in de negentiende-eeuwse wijken van de grote steden. Vandaag verschuift de aandacht van overheden, deskundigen en belangengroepen naar de twintigste-eeuwse rand, zoals in Antwerpen bijvoorbeeld de Pulhofwijk en de Groenenhoek. In zo’n wijken moet niet alleen de huidige en toekomstige groei van de stad worden opgenomen, maar moet in dezelfde beweging ook de grote transitie naar een post-fossiel tijdperk worden gerealiseerd, weg van de wandketel in de woning, de gasleiding onder de straat, de afhankelijkheid van de auto. interessante vraag: hoever staan we vandaag met de grote verbouwing van de moderniteit van gisteren? Hoeveel marge voor verandering ligt er in de gebetonneerde ruimte van de twintigste-eeuwse rand? Hoe leef- en werkbaar worden de vernieuwde wijken en ‘de nieuwe stadsrand’ van de toekomst?
MUZIKALE OMKADERING EN MEER: NEL PONSAERS SOLO – ZANG, RHODES, ZINGENDE ZAAG & SYNTH
Nel Ponsaers zorgt voor een sfeervolle, indringende muzikale omkadering. Deze bijzondere muzikante en ravissante verschijning maakt furore als singer-songwriter Alderson. Haar dromerige alternatieve/indie-nummers worden op haar album versterkt door weelderige donkere kleuren van Frederic Lyenn Jacques – Mark Lanegan, Crime and the City Solution – en drummer Frederik Meulyzer. Alderson neemt je mee op een sonische reis door innerlijke landschappen, soms grillig, vaak bitterzoet, altijd avontuurlijk. Aldersons debuutalbum ‘Erinyes’ werd uitstekend ontvangen door de pers. Het is persoonlijk, subtiel en minimalistisch. Het meest persoonlijke dat ze ooit schreef. “Ik veranderde een negatieve energiebom in pure emotie, wat ook de motivatie was om deze plaat te maken.” Het album bevat muzikale zelfportretten die worden afgewisseld met woede-uitbarstingen, geïnspireerd door drie Griekse furiën of Erinyes. Alecto, de onverbiddelijke, Megaera, de afkeurende, en Tisiphone, de straffende. Het zijn wraakgodinnen die degenen die onrecht hadden gedaan, achtervolgden en kwelden. De Erinyes leefden in de onderwereld en kwamen naar de aarde toen een crimineel met hun wraak moest worden gestraft. “Als je goed luistert, hoor je zowel Alice’s avonturen in Wonderland als mythologie, zegt Nel.” Met die inzichten, sferen en klanken komt ze nu ook in en aan filosofiehuis Het zoekend hert eer en sfeer bezorgen.
ALGEMENE INLEIDING: EDDY STRAUVEN – stichter en coördinator van Het zoekend hert.
‘DE GEEST VAN HET MODERNISME, VOOR ARM EN RIJK. 100 JAAR ‘BETONDORP’ VERSUS 100 JAAR HERTELIJK HUIS’. Inkom: €25 (€15 voor -26-jarigen). Voor meer informatie: www.hetzoekendhert.be. Inschrijvingen: hetdansendedenken@gmail.com.
—
Ikarina Lamonte (1996) studeerde architectuur aan de KU Leuven te Brussel. Tijdens haar opleiding Architectuur ontdekte ze een liefde voor historische gebouwen en besloot ze haar masterstudie aan te vullen met de opleiding Erfgoedstudies aan de Universiteit Antwerpen. Deze studie verbreedde niet alleen haar blik op het potentieel van historische gebouwen, maar verruimde ook haar visie op architectuur en de toekomst ervan. Sinds enkele jaren woont ze in Antwerpen en werkt ze als restauratiearchitect bij Steenmeijer Architecten. Voor haar studiestage beschreef ze een aantal historische panden aan de Koninklijkelaan in Antwerpen, zoals ook het huis van de bouwheren die het pand van Het zoekend hert realiseerden. Van daaruit specialiseerde ze zich in leven en werk van de betreffende architect, Louis Van Rymenant. Naast architectuur heeft Ikarina Lamonte een grote liefde voor muziek, kunst en theater.
Sanne Huysmans (1988) is schrijver. Zij studeerde internationale politiek aan de ULB en de UGent, later filosofie. Haar debuutroman Rafelen (Houtekiet, 2017) werd bekroond met de publieksprijs van de Confituur Boekhandels. Zij is teamlid en bestuurder van filosofiehuis Het zoekend hert, mede-oprichter van platenlabel Aspen Edities, gediplomeerd bakker en gebrevetteerd boswachter. Haar jongste roman, Iemand moest het doen (Koppernik, 2024), kreeg een enthousiaste ontvangst. Sanne leeft en werkt in de vallei van de Grote Nete. Daar realiseerde ze zopas nog een nieuwe, prikkelende novelle die weldra als geschenk wordt uitgereikt aan de klanten van de Confituur boekhandels.
Professor Michiel Dehaene is hoogleraar Stedenbouw aan de vakgroep Architectuur en Stedenbouw van de Universiteit Gent. Daar doceert hij stadsanalyse en -ontwerp. Zijn onderzoek richt zich onder meer op de geschiedenis van de stedenbouw, duurzame stadsvernieuwing en duurzame stedelijke voedselplanning. Met Thomas Block en Griet Roets richtte hij de Stadsacademie op, een collaboratorium voor Gentse Duurzaamheidsvraagstukken van de stad en de Universiteit. Hij is voorzitter van de Vlaamse Jury Stadsvernieuwing en is ook betrokken op Antwerpen, waar hij woont, beweegt en ontspant.
Eddy Strauven (1957) studeerde moraalwetenschappen, filosofie en filosofische praktijk, respectievelijk in Brussel en Amsterdam. Hij was leraar, redacteur, coördinator en hoofdredacteur van tijdschriften. Achtereenvolgens was hij medeoprichter van een dorpskrant (1980-1983), een stadskrant (1983-1984), een provinciekrant (1987-1994), van muziekfestival Neurorock (1985-1990), filosofische gespreksgroep De Vage Bond in Amsterdam en (sinds 2009) van filosofiehuis Het zoekend hert ° The searching deer. In 2015 richtte hij mee het Vlaams-Nederlands FORUMvoorFILOSOFIE op, in 2019 de Vlaamse initiatiefgroep Maand van de Filosofie. In 2020, 2021 en 2022 realiseerde hij tweetalige essayboekjes ter gelegenheid van UNESCO’s World Philosophy Day. Het meest tot zijn genoegen mocht hij het nawoord verzorgen van de Nederlandse editie van De wereld van Sofie, het markante boek van Jostein Gaarder (Houtekiet).
